Jedna od aktivnosti održanih povodom Međunarodnog dana arhiva (9. VI) i Sedmice arhiva (8-15. VI) bila je i svečano potpisivanje Zapisnika o primopredaji arhivske građe Općinskog suda Sarajevo iz perioda 1909-1995. u prostorijama JU HAS.
Ovaj važan dokument potpisali su predsjednica Općinskog suda Sarajevo Janja Jovanović i direktor JU Historijski arhiv Sarajevo Fuad Ohranović.
Arhiv je time i formalno na čuvanje od Općinskog suda Sarajevo preuzeo građu u količini od 1.100 dužnih metara, dok ukupno čuva više od 11 dužnih kilometara arhivske građe.
Direktor Ohranović je istakao da se već 10 godina dogovara preuzimanje ove građa, te da su u to vrijeme smještajni uslovi bili nešto bolji, pa je 2008. godine ubilo moguće rezervisati prostor za arhivsku građu Općinskog suda.
– Kapaciteti su vremenom popunjeni, pa Arhiv danas u tri svoja depo-objekta nema više ni jednog slobodnog metra za trajno čuvanje arhivske građe. Međutim, radi se na tome da se još jedan objekat ustupi Arhivu – kazao je Ohranović.
Predsjednica Općinskog suda Sarajevo Janja Jovanović naglasila je da Sud ima zakonsku obavezu da sačuvane dokumente i knjige u roku od 30 godina od arhiviranja preda na čuvanje.
– Riječ je o građi koja je namijenjena trajnom čuvanju, ali koja također treba da bude dostupna i građanima – kazala je predsjednica Jovanović .
Izložba “Bošnjaci, autori književnih djela iz Orijentalne zbirke (1463-1918.) Historijskog arhiva Sarajevo”, autora viših arhivista Fuada Ohranovića i Atifa Mušinovića, otvorena je u Sarajevu 8. juna u Gazi Husrev-begovoj biblioteci povodom 9. juna, Međunarodnog dana arhivâ i Sedmice arhivâ (8. do 15. juna).
Direktor Historijskog arhiva Sarajevo, Fuad Ohranović, kazao je na otvorenju izložbe rekao da su izloženi eksponati iz Orijentalne zbirke Arhiva, koja ima više od 14.000 jedinica, rukopisi nastajali u vrijeme Osmanskog carstva od 1463. do 1878. godine, te manjim dijelom u periodu austro-ugarske uprave.
“Autori su Bošnjaci intelektualci, učenjaci prvog reda ne samo u Bosni i Hercegovini već i cijelom Osmanskom carstvu, neki poznati kod samih sultana, poput Hasana Kafije Pruščaka, Muhameda Musića Allameka, Ahmeda Sudija Bošnjaka, Ali-dede Bošnjaka, Mustafe Ejubovića i Mustafe Muslija. Veliki broj njih je odlazio na studije po gradovima Carstva. S druge strane, autori poput Hasana Zijaije Mostarca, Muhameda Hevai Uskufije, šejha Hasana Kaimije, Osmana ef. Šuglije, Ibrahima Opijača, Ahmeda ef. Mostarca, Abdulaha ef. Karabegovića, Mula Mustafe Firakije, Omera Hazima Hume, Sejfullaha Prohe, Abdullaha ef. Riđanovića i drugih, predstavljali su svjetionike nauke i kulture u bosanskim gradovima u kojima su živjeli i radili”, kazao je Ohranović.
Dr Mustafa Jahić iz Gazi Husrev-begove biblioteke kazao je da rukopisi kao najveći baštinici znanja, u kojima autori izlažu njihove ideje, iskustva i naučna otkrića, predstavljaju značajan dio naslijeđa islamske civilizacije, jer su nastajali tokom dugog perioda – od osmog vijeka kada su Arapi počeli koristiti papir, pa do početka 20. stoljeća bez obzira na to što je štampanje knjiga nakon dugog otpora toj vrsti djelatnosti, počelo i u Osmanskom carstvu u prvoj polovini 18. stoljeća.
Rukopisi djela najpoznatijih bosanskih autora koji su pisali na orijentalnim jezicima – arapskom, turskom i perzijskom čine naročito vrijedan i značajan dio rukopisnog fonda biblioteka osnivanih već u 16. stoljeću uglavnom uz džamije i medrese, mektebe i tekije, a u 17. stoljeću u većim gradovima kao samostalne javne biblioteke.
“Izloženi su rukopisi nekih od najpoznatijih bosanskih autora koji su pisali na orijentalnim jezicima, među njima Ahmeda Sudića, poznatog komentatora perzijskih klasika i jednog od najboljih poznavalaca perzijskog jezika i klasične perzijske književnosti, ali i arapskog jezika i njegove gramatike, koji je komentare djela perzijskih klasika i arapske gramatike napisao na osmanskom turskom jeziku. Tu je i Hasan Zijai Mostarac, istaknuti mostarski pjesnik, zatim Alaudin Ali-dede Bošnjak, plodan pisac na arapskom jeziku koji se posebno isticao u pisanju djela tesavvufskog sadržaja; Hasan Kafi Pruščak, jedan od posebno uticajnih ljudi u Osmanskom carstvu i jedan od najsvestranijih i najplodonosnijih bosanskih pisaca na orijentalnim jezicima. Pisao je djela iz filologije, islamskog prava, islamske dogmatike, historije i politike. Tu su i rukopisi Muhameda Musića Allameka koji je u komentarima, glosama i preradama djela drugih autora pokazao izuzetnu oštroumnost, samostalnost i originalnost u izlaganju vlastitih mišljenja i razumijevanju raznih pitanja u komentiranju Kur’ana, arapske gramatike i retorike te posebno logike, što ga svrstava u red izuzetno značajnih naučnika 17. stoljeća u islamskom svijetu.”, rekao je Jahić.
Muhamed Hevaija Uskufi je autor prvog bosansko-turskog rječnika, napisanog u stihovima; Ahmed Mujezinović Mostarac, autor velike zbirke vazova u kojoj uglavnom s tesavvufsko-filozofskog aspekta razmatra mnoge teme, najčešće vjerskog karaktera; Hasan Kaimija iz Sarajeva, autor više zbirki poezije (divana) i pojedinačnih raznovrsnih pjesama na osmanskom turskom jeziku; Hasan Duvnjak, autor više djela na arapskom i osmanskom turskom iz islamskog vjerovanja i islamske pravne prakse; Osman Šugli Visočanin, jedan od plodnijih bosanskih pisaca na orijentalnim jezicima u drugoj polovini 17. i početkom 18. stoljeća; Mustafa Ejubović – šejh Jujo koji raznovrsnim načinom rada ulazi u red najistaknutijih bošnjačkih autora koji su stvarali na orijentalnim jezicima tokom cijele epohe nastajanja ove vrste naučnog i književnog stvaralaštva u Bosni i Hercegovini; Ibrahim Opijač koji je nakon smrti učitelja, šejha Juje, zauzeo njegovo mjesto u obrazovanim krugovima Mostara; Ahmed Muhamedov Mostarac, dugogodišnji mostarski muftija i dobar poznavalac islamskog prava, autor zbirke fetvi kojima su se rješavala svakodnevna praktična pitanja muslimana; Mustafa Bošnjak Muhlisi, autor putopisa o njegovom odlasku na hadž 1748. godine, napisanog u stihovima na osmanskom turskom jeziku; Muhamed Čajničanin koji se bavio logikom na arapskom jeziku te Mustafa Firaki, hroničar i pjesnik, Abdulah Karabegović, Omer Hazim Humo, Sejfullah Proho, Mustafa Buturović, Muhamed ef. Ramić, šejh Muhamed Užičanin, Abdullah ef. Riđanović, Jusuf-beg Čengić i Muhamed Arif Kujumdžić Sarajlija-Brkanić.
Cilj izložbe “Bošnjaci, autori književnih djela – iz Orijentalne zbirke Historijskog arhiva Sarajevo“ je njegovanje sjećanja na ove značajne ličnosti iz historije Bosne i Hercegovine te skretanje pažnje na arhivsko blago pohranjeno u Historijskom arhivu.
Osim prijepisa, na izložbi su predstavljeni autografi, tj. originalni rukopisi književnih djela.
Pišući djela na osmanskom turskom, arapskom, perzijskom, ali i na bosanskom jeziku, u vremenu kada je steći znanje bilo puno teže nego danas, autori čije rukopise predstavlja izložba, proslavili su male bosanske gradove na granici osmanske države i barem na tren ih stavili u ravan s tadašnjim velikim naučnim centrima Osmanske imperije, istakli su autori izložbe.
Od 6. do 8. maja/svibnja 2018. godine je u u organizaciji Arhivističkog udruženja Bosne i Hercegovine i Odjeljenja za javni registar – Službe za arhiv Vlade Brčko distrikta BiH, u Brčkom održano Savjetovanje arhivskih radnika Bosne i Hercegovine.
Savjetovanje je imalo međunarodni karakter obzirom na učešće kolega iz Slovenije, Hrvatske, Srbije i Turske, i imalo je dva panela: “Arhivsko zakonodavstvo” i “Prostorni kapaciteti arhivskih ustanova”.
Ispred Historijskog arhiva Sarajevo su sa svojim referatima u prvom panelu učestvovali Džemila Čekić (Zakon o arhivskoj djelatnosti – provedbeni propisi)“, Almira Alibašić-Fideler (Arhivska građa kao kulturno dobro/baština u kontekstu Zakona o arhivskoj djelatnosti u Kantonu Sarajevo), Haris Zaimović (Baštinsko i arhivsko zakonodavstvo u Kantonu Sarajevo: iskorak ka boljem pozicioniranju i prepoznavanju institucije arhiva i arhivske djelatnosti), te Aleksandra Pijuk-Pejčić (Preuzimanje arhivske građe između teorije i prakse).
U drugom panelu o prostornim kapacitetima svoje radove su izlagali Fuad Ohranović (Problematika smještajnih kapaciteta Historijskog arhiva Sarajevo – sadašnjost i perspektive), Admir Nezirović (Depo prostor Vrbanjuša, te Sejdalija Gušić (Kako smo se/su nas selili). Savjetovanju su prisustvovali i kolege Jasmin Turčalo i Amina Medić.
U organizaciji domaćina učesnici su obišli muzej “Fondacija Legat Ekmečić” u Brčkom, potom franjevački samostan u Dubravama zajedno sa muzejem i galerijom, te Konak Zaimovića u Zoviku.
U Gazi Husrev-begovoj biblioteci u Sarajevu je jučer, 3. maja 2018. godine, održana svečana akademija povodom 70. godišnjice Historijskog arhiva Sarajevo, te prigodna izložba “Biseri iz fondova i zbirki Historijskog arhiva Sarajevo”.
Svečano obilježavanje godišnjice Arhiva i izložbu otvorio je Predsjedavajući Vijeća ministara Bosne i Hercegovine, dr. Denis Zvizdić, a akademiji su prisustvovali predstavnici institucija u BiH, međunarodnih organizacija, diplomate i predstavnici arhiva iz BiH, Slovenije, Srbije i Hrvatske.
Na akademiji je istaknuto da arhivska građa broji 11 dužnih kilometara i obuhvata period od 15. stoljeća do danas. Najstarija građa datira iz osmanskog perioda, a u okviru Orijentalne zbirke sačuvano je 14.000 arhivskih jedinica te time ona spada u najznačajnije zbirke orijentalne arhivske građe u jugoistočnoj Evropi.
Direktor arhiva Fuad Ohranović je istakao da se u Arhivu, čija se građa danas nalazi na tri lokacije , čuva historija Sarajeva i Bosne i Hercegovine, te je svjedokom postojanja ljudi i institucija decenijama i stoljećima nakon njihovog odlaska ili prestanka rada.
“Arhiv je prozor u prošlost za naše potomke, zadaća nam je da to sačuvamo za njih, ponudimo im mogućnost da uče iz naše prošlosti te da na taj način biraju puteve dobra, a izbjegavaju ono što je loše”, rekao je Ohranović.
Blago koje čuva Historijski arhiv Sarajeva proglašeno je nacionalnim spomenikom 2009. godine, a da bi ono bilo sačuvano direktor je rekao da je potrebna podrška svih nivoa vlasti.
Predsjedavajući Vijeća ministara BiH Denis Zvizdić je podsjetio okupljene da Sarajevo uprkos teškim periodima, najdužoj opsadi u modernoj historiji ratovanja, razaranju, paljenju i urbicidu uspjelo da sačuva vrijednu arhivsku građu.
“Već 70 godina vrijedni i stručni zaposlenici Historijskog arhiva, vrijedni čuvari naše memorije i istine skupljaju, sređuju i čuvaju arhivski materijal i pružaju mogućnost za proučavanje kako bi nam stvarne činjenice i relevantne pouke iz historije bile temelj za valorizaciju vrijednosti na kojima trebamo graditi našu budućnost. U današnje vrijeme kada svjedočimo kada se od zlonamjernih i onih koji žele da obrišu našu prošlost, mnoge istine dovode u pitanje i želi se pocijepati tkanje jedinstvene bh. tapiserije naroda, običaja, kultura i civilizacija, izuzetno je važno pravilno i istinito interpretirati, čuvati i sačuvati historijske činjenice i historijsku građu”, rekao je Zvizdić.
Zbog važnosti te građe, kazao je, ne može i ne treba biti smještena na tri lokacije, te je pojasnio da je neophodno uložiti potreban napor da arhiv u narednom periodu ima samo jednu adresu.
Ministar kulture i sporta Kantona Sarajevo Mirvad Kurić je naglasio kako je Historijski arhiv jedna od najstarijih specijaliziranih institucija u Sarajevu i BiH.
“O njegovom značaju govori i podatak da je 1986. godine proglašen ustanovom od posebnog društvenog interesa, a 1988. godine dobio je Šestoaprilsku nagradu” – kazao je.
Arhivski savjetnik i nekadašnji direktor Arhiva mr Sejdalija Gušić je istakao važnost arhiva citirajući Winstona Churchilla, koji je tokom Bitke za Britaniju shvatao važnost arhiva i njihove zaštite, te je usporedio odbranu zemlje sa odbranom kolektivnog pamćenja.
Pored obraćanja istaknutih dužnosnika, svečanu akademiju uveličali su recitali poezije, te sevdalinke „S one strane plive“, “Kraj tanana šadrvana” i “Kad ja pođoh aman na Bembašu” u izvedbi mladog Jusufa Brkića. Prikazan je i 15-minutni dokumentarni film o Arhivu u produkciji TVSA,
Ispred Historijskog arhiva Sarajevo je direktor Ohranović povodom obljetnice dodijelio zahvalnice Ministarstvu kulture i sporta Kantona Sarajevo – ministru Mirvadu Kuriću, Muzeju Sarajeva – direktoru Mirsadu Avdiću, Gazi Husrev-begovoj biblioteci, ambasadi Kraljevine Španije u BIH – nj.e. ambasadoru Juan Bosco Gimenez Sorianu, javnom preduzeću BH Pošta, Kantonalnoj televiziji TVSA, te federalnoj novinskoj agenciji FENA.
U Ljubljani, je 26. 04. 2018. godine održana promocija izdanja Historijskog arhiva Sarajevo – “Rukopisi Laure Papo Bohorete”.
Na promociji su govorili dr. Bojan Cvelfar, direktor Arhiva Republike Slovenije, dr. Cecilija Prenz Kopušar sa Univerziteta u Trstu i mr sc. Fuad Ohranović, direktor Historijskog arhiva Sarajevo .
Od 11. do 13. aprila/travnja se u Radencima u Sloveniji održava tradicionalna međunarodna konferencija “Tehnični in vsebinski problemi klasičnega in elektronskega arhiviranja”. Konferencija se tematski primarno bavi dostupnošću, korištenjem i digitalizacijom arhivskog gradiva. Prezentacije, referati i predavanja na konferenciji tretiraju arhivsku teoriju i praksu, stvaraoce arhivske građe, stručne standarde opisa arhivskog gradiva te objavljivanje i davanje u korištenje istog.
Na konferenciji učestvuju izlagači iz Njemačke, Švicarske, Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Srbije, Mađarske, Rumunije i Južnoafričke Republike.
Ispred Historijskog arhiva Sarajevo učestvuju četiri izlagača: direktor Fuad Ohranović (Fond Laure Papo Bohoreta- projekat publikacije i digitalizacije arhivske građe), arhivski savjetnik Sejdalija Gušić (Lični fond Mustafa Mulalić- je li bio pod embargom), viši arhivist Haris Zaimović (Sarajevska gradska uprava u fondovima Historijskog arhiva Sarajevo – presjek organizacije i djelovanja lokalne gradske uprave na području Sarajeva) te viši arhivist Aleksandra Pijuk-Pejčić (Značaj odabiranja arhivske građe i izlučivanja registraturne građe).
Prilikom otvaranja konferencije, minutom šutnje, odata je počast nedavno preminulim kolegicama arhivistkinjama, Mileni Gašić iz Historijskog arhiva Sarajevo i Metki Bukošek iz Zgodovinskog arhiva Celje.
Konferencija se održava u organizaciji Pokrajinskog arhiva Maribor.
U prostorijama Historijskog arhiva Celje (Zgodovinski arhiv Celje) su u utorak, 10. aprila/travnja 2018. godine promovisana izdanja Historijskog arhiva Sarajevo “Rukopisi Laure Papo Bohorete”.
Borut Batagelj, direktor celjskog Arhiva, prisutne je upoznao s izlaganjem gostiju iz Sarajeva, a o objavljivanju rukopisa sarajevske sefardske spisateljice detaljnije su govorili direktor sarajevskog arhiva Fuad Ohranović i arhivski savjetnik Sejdalija Gušić.
U četvrtak, 5. aprila 2018. godine je u sklopu promocije izdanja Historijskog arhiva Sarajevo, a povodom nadolazećeg obilježavanja 70-godišnjice Historijskog arhiva Sarajevo, dodijeljena zahvalnica dr sci. Andreju Rodinisu, arhivskom savjetniku i istaknutom članu arhivističke zajednice BiH, za podršku radu naše ustanove i uspješnu saradnju na zajedničkim projektima.
dr sci. Andrej Rodinis rođen je u Sarajevu 1976. godine. U rodnom gradu završio je osnovnu i srednju školu. Na Odsjeku za komparativnu književnost i informatologiju – grupa arhivistika – Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu diplomirao je 2000. godine, na odsjeku za informacijske znanosti istog fakulteta magistrirao 2004. godine, te doktorirao 2009. godine. Od 2000. do 2005. godine bio je arhivist u Arhivu Federacije, da bi od 2005. do 2018. godine bio uposlenik Arhiva Bosne i Hercegovine, gdje je radio na sređivanju, obradi i objavljivanju arhivske građe, a obavljao je i dužnost zamjenika direktora Arhiva BiH.
Promocija posebnog izdanja Historijskog arhiva Sarajevo “Zapisnici sarajevskog gradskog zastupstva (1878-1881)” priređivača višeg arhivista Harisa Zaimovića upriličena je danas u Sarajevu.
Napomenuvši da se ove godine navršava 140 godina od formiranja moderne gradske uprave u Sarajevu dolaskom Austro-Ugarske monarhije, te da ova edicija počinje s prvim zapisnicima prvog saziva Gradskog zastupstva Sarajeva, Zaimović je istakao da su time otvorena vrata istraživanju i objavljivanju izvora iz arhivskih fondova gradske uprave u zadnjih 140 godina.
“Prije tačno 140 godina Bosna i Hercegovina je odlukama Berlinskog kongresa 1878. godine izašla iz državnog ustroja Osmanskog carstva te ušla u sastav Austro-Ugarske monarhije. Nova uprava je najveću pažnju pridavala reformi i preustroju upravnog aparata, s ciljem stabilizacije odnosa unutar zemlje i uspostavljanja novog državnog poretka. Gradska uprava Sarajeva je tek pod austrougarskom upravom postala jedan od važnih činilaca u razvitku grada. Historijski arhiv Sarajevo predstavlja prve zapisnike prvog gradskog zastupstva, odnosno početak izgradnje moderne gradske uprave, koja u ovoj godini obilježava 140 godina postojanja, kontinuiteta i djelovanja, o čemu svjedoči i Historijski arhiv Sarajevo objavljivanjem vrijedne arhivske građe čineći je pritom dostupnom za građane i istraživače. Radi se o prvorazrednoj arhivskoj građi koja prikazuje kontinuitet djelovanja gradske uprave, ali i svakodnevnicu Sarajeva i njegovu cjelokupnu društvenu historiju” – kazao je Zaimović.
Navodeći da je teško odrediti koji je bio najplodonosniji period grada Sarajeva jer se ono tokom 40 godina austrougarske uprave mijenjalo i postajalo novi grad, ali i nakon 1945. godine, kada počinje period intenzivne obnove i izgradnje a posebno preporoda grada od 1978. do 1984. za XIV. Zimske olimpijske igre.
Direktor Arhiva Fuad Ohranović je naglasio da ova knjiga predstavlja početak nove edicije pokrenute povodom 70 godina postojanja i rada Arhiva, a u sklopu koje će biti objavljivana arhivska građa koja se odnosi na gradsku upravu u periodu od 1878. do 1990-ih.
Promocija je održana u Bošnjačkom institutu – Fondacija Adil Zulfikarpašić.
Studenti i profesori Odsjeka za kulturalne studije Filozofskog fakulteta Univerziteta u Zenici su u srijedu, 4. aprila posjetili naš Arhiv.
Studijski posjet zeničkog fakulteta Arhivu predvodili su rektor Univerziteta u Zenici prof. dr Damir Kukić, šef Odsjeka za kulturalne studije Filozofskog fakulteta prof. dr Esad Delibašić, te prof. dr Edin Tabak, prof. dr Lejla Kodrić-Zaimović (Filozofski fakultet Sarajevo), doc. dr Mirza Džananovic i Narcisa Puljek-Bubrić iz Bosnjačkog instituta – Fondacija Adila Zulfikarpašića.
Arhiv, arhivske fondove i zbirke studentima su predstavili direktor Arhiva mr sc. Fuad Ohranović, te viši arhivisti Haris Zaimović i Atif Mušinović.
Jedna od aktivnosti održanih povodom Međunarodnog dana arhiva (9. VI) i Sedmice arhiva (8-15. VI) bila je i svečano potpisivanje Zapisnika o primopredaji arhivske građe Općinskog suda Sarajevo iz perioda 1909-1995. u prostorijama JU HAS.
